Czy zastanawialiście się kiedyś, co dzieje się w umysłach dzieci, kiedy popełniają błąd? W Klubie Młodego Odkrywcy poMOC wierzymy, że błędy to niezastąpione narzędzie w nauce. Dla nas są one sygnałem, że dziecko eksperymentuje, myśli kreatywnie i odważnie przekracza swoje granice.
Kiedy byłam dzieckiem, błąd wydawał się czymś przerażającym. W szkole lat 80. i 90. popełnienie błędu mogło wiązać się z surową oceną, stresem i strachem przed wywołaniem do tablicy. Pamiętam te emocje do dziś – mdłości, niepewność, wstyd. Lęk przed błędem stawał się paraliżujący, a konsekwencje w mojej głowie rosły do rozmiarów oceanu.
Dopiero jako dorosła osoba, ucząc się życia, zaakceptowałam błędy – najpierw nieśmiało, potem z otwartymi ramionami. Dziś, prowadząc Klub Młodego Odkrywcy poMOC, widzę w błędach ogromny potencjał. U nas błąd to przyjaciel, który podpowiada, jak iść dalej, jak zmieniać, jak odkrywać. To nie porażka, ale znak, że próbujemy, działamy i uczymy się.
Na XIII Forum Klubu Młodego Odkrywcy mieliśmy okazję porozmawiać o błędach z wielu perspektyw – edukacyjnej, psychologicznej, filozoficznej oraz społecznej.
Dlaczego błąd jest tak ważny w edukacji?
Kultura błędu: To środowisko, w którym dzieci uczą się, że popełnianie błędów jest naturalne i potrzebne. Tworzymy przestrzeń, gdzie błąd staje się punktem wyjścia do rozmowy i poszukiwania nowych rozwiązań. Takie podejście buduje ich pewność siebie i wspiera rozwój kompetencji krytycznego myślenia.
Proces uczenia się przez błąd: Psychologowie podkreślają, że mózg dziecka najlepiej rozwija się, kiedy podejmuje wyzwania i mierzy się z pomyłkami. Neuroplastyczność mózgu pozwala przekształcać każdy błąd w nowe połączenia neuronowe, co oznacza, że dzieci dosłownie uczą się na błędach!
Informacja zwrotna: Popełnianie błędów daje dzieciom okazję do refleksji i rozwija umiejętność konstruktywnego przyjmowania krytyki. Właśnie w tym momencie, kiedy dziecko analizuje, „co poszło nie tak”, zaczyna się prawdziwe uczenie.
Spojrzenie filozoficzne: W filozofii błąd był często traktowany jako esencja procesu poznawczego. Sokrates mówił, że „Wiem, że nic nie wiem” – wskazując na to, że świadomość własnych błędów jest kluczem do mądrości. Heidegger postrzegał błąd jako naturalną część ludzkiej egzystencji, co oznacza, że błędy są nieodłącznym elementem naszej drogi do zrozumienia świata i siebie.
Społeczne podejście do błędów: W różnych kulturach podejście do błędu jest inne. W krajach zachodnich błędy są coraz częściej postrzegane jako okazja do nauki i kreatywności, podczas gdy w niektórych kulturach wschodnich może dominować lęk przed pomyłkami z powodu presji perfekcjonizmu. W edukacji globalnej coraz częściej stawia się na tworzenie przestrzeni, gdzie błąd jest akceptowany jako część procesu rozwoju.
Nasza praca w Klubie Młodego Odkrywcy to budowanie przyszłości, w której dzieci i młodzież uczą się z odwagą i radością. Właśnie dzięki błędom młodzi odkrywcy rozwijają ciekawość, myślenie krytyczne i wiarę we własne możliwości. Bo błąd to nie koniec drogi – to początek wielkiej przygody!
Jak Wy patrzycie na błędy w swoim życiu? Podzielcie się swoimi refleksjami i inspirujmy się nawzajem! 
Joanna Zaczyńska vel Zaczek
